Pop-up tentoonstelling onthult onzichtbare rituelen van seizoenarbeiders in de Haspengouwse fruitteelt

Met de komst van de bloesems wordt de Haspengouwse fruitteelt en het belang ervan voor geschiedenis, natuur, cultuur en gemeenschap van de regio elk jaar opnieuw belangrijker. De fruitteelt en landbouw in België is nu grootschaliger dan ooit en verbonden met mensen en plaatsen uit heel Europa. Welke rollen spelen arbeidsmigratie en seizoenarbeid in dit verhaal over fruitteelt erfgoed?

Carolien Lubberhuizen (Universiteit Utrecht & KU Leuven) onderzocht binnen het Europese onderzoeksproject ReROOT deze complexe sociale werkelijkheden van arbeidsmigranten en seizoenarbeiders in de landbouw.

“Hoewel er in Nederland veel discussie is over de positie van arbeidsmigranten, is de seizoenarbeid in België een vrijwel onzichtbaar en onbesproken fenomeen. In landbouwregio’s zoals Haspengouw komen mensen uit verschillende landen samen om te werken tijdens het oogsten, snoeien, sorteren en verpakken. Voor mensen die komen werken in Haspengouw heeft deze seizoensarbeid verschillende redenen en doelen”, zegt Carolien. Maar de onzekerheid in de tuinbouw, tijdelijkheid, taalbarrières, lange, fysieke werkdagen en relatieve afzondering op de fruitplantages maakt het moeilijk van dit werk een zeker bestaan op te bouwen.

Deze tentoonstelling stelt de samenkomst van deze mensen, gebruiken, arbeid en landbouwproducten centraal, juist vanuit het perspectief van deze (tijdelijke) nieuwkomers. “Met foto’s, verhalen, audio en objecten van nieuwe landbouwrituelen laten de onlosmakelijk verbonden verhalen van Europese landbouw en migratie zien”, aldus Carolien. 

Zelf werkend, plukkend en oogstend in de fruitplantages keek ze naar de manieren waarop deze nieuwkomers hun weg al dan niet vinden na hun aankomst. Naast Haspengouw bezocht ze ook de steden en plattelandsgemeenschappen in Roemenië en Moldavië onder verandering door migratie en industrialisering van de landbouw. De tentoonstelling is niet alleen gebaseerd op ervaringen uit haar jaar veldwerk, maar is ook gevormd door en met de mensen die zij tegenkwam in deze velden.

De tentoonstelling in het kerkje van Guvelingen, Sint-Truiden, is tot 17 mei gratis te bezoeken.