De roem en ondergang van het kasteel Rochendaal

Kasteel Rochendaal was eigendom van katholiek burgemeester en pauselijk graaf Jean H.P. Ulens (1814-1894), die dit liet bouwen in 1881. Op de gevel stond het wapenschild Ulens-Ulens. H.P. Ulens was met zijn nicht Marie Ulens getrouwd. Zij was de dochter François Trudo Ulens, kasteelheer van De Motte in Groot-Gelmen. In 1904 kocht notaris en burgemeester Paul Cartuyvels (1872-1940) en zijn echtgenote Marie Seny het landgoed als buitenverblijf en woonde er tot aan zijn dood in maart 1940.

In WOII bouwde de Duitse bezetter op het landgoed een militair kwartier Bevingen uit, om de basis voor nachtjagers in Brustem te bedienen. Het was meteen de start van de 'militaire' geschiedenis van dit fraaie gebouw. Ook na de bevrijding behield het zijn militaire bestemming, eerst als Amerikaans kwartier en in 1951 werd het landgoed verkocht aan de Belgische staat waardoor het een militair domein van het Belgische leger werd. In het kasteel Rochendaal in Bevingen werd de mess-officieren voor het Vervolmakingscentrum Luchtmacht Sint-Truiden (Brustem) tot aan de sluiting van de basis ondergebracht. In 1996 doekte toenmalig defensieminister Leo Lacroix de 9de Wing Training van Brustem inclusief het schoolcomplex van Bevingen op.

Verval

Het neoclassicistisch kasteeltje, dat sinds 2009 op de lijst waardevolle gebouwen staat is niet beschermd als monument. Het bakstenen gebouw uit de tweede helft van de 19de eeuw, met vrij complexe vorm heeft drie bouwlagen met kelderverdieping onder schilddaken (leien) met gesmeed ijzeren vorstkammen. De muren zijn geleed door middel van arduinen banden, die op sommige plaatsen rechthoekige panelen vormen. Torenvormig uitbouwsel van vier bouwlagen in de hoek tussen noord- en oostvleugel. Het kasteel dat al sinds het vertrek van de militairen leegstaat (1996) is intussen helemaal gestript door onbekenden. Er is ook geen aansluiting meer van gas en elektriciteit.

Park

Het park in landschappelijke stijl met pittoresk karakter bij het neoclassicistisch kasteel uit 1881, oorspronkelijk nagenoeg 28 ha groot. Het goed ligt ten zuiden van Sint-Truiden en ten noordwesten van de dorpskern van Bevingen op de westelijke flank van de vallei van de Cicindriabeek tussen de Montenakenweg en de Naamsesteenweg. Het is één van de interessante sites bij de Romeinse steenweg. Het park is ten noorden en ten oosten begrensd door boomgaarden, bezit een dubbele ovale vijver, gevoed door de Cicindriabeek, en een padenpatroon sluit op de beide opritten aan, verbindt door zijn lusvorm de verschillende elementen en leidt over het smalste punt tussen de beide vijvers.

Het verval

Na de sluiting in 1996 duurde het tot 2002 voor de eerste stappen werden gezet voor de ontwikkeling om de voormalige militaire basis in Brustem, voor Rochendaal was dat pas in 2012. In 1999 werden een aantal gebouwen van de militaire basis in gebruik genomen door het Fedasil.  

Het Autonoom Gemeentebedrijf Agost nam de ontwikkeling van het domein op in het ondernemingsplan van 2012-2016. Rochendaal heeft 17 ha parkgebied met vijver en kasteel. Het AGOST kreeg van de provincie 320.000 euro voor de ontwikkeling van dit project. Bedoeling was om 10 ha bouwzone te creëren. Eind 2012 zou het RUP urgente de ruimtelijke knelpunten finaliseren en kon overgegaan worden tot onteigening voor een totale aankoopprijs van  2.650.000 euro. Maar dat was zonder rekening te houden met de trage administratieve molen van defensie.  

In 2003 werd intussen het Architectenbureau Achtergael in samenwerking met het Atelier Kempe Thill als laureaat van het wedstrijdontwerp voor de herontwikkeling van een voormalige militaire site Rochendaal aangeduid. Uit 10 deelnemers zijn zij weerhouden om voor het voormalig militair domein Rochendaal, een gebied van ca. 17 ha, een masterplan op te stellen en te ontwikkelen tot woon- en parkgebied met kasteel en vijvers. 10 ha daarvan als woongebied, 7 ha wordt behouden als groene parkzone.

Voor Pascal Vossius, toenmalig voorzitter van de Raad van Bestuur moest de woonzone en de publieke ruimte fungeren als een 'tweede groene long'. "Hierbij hoort ook een herwaardering van het historische kasteel van Bevingen en de verbinding van het huidige dorp Bevingen met de binnenstad door deze nieuwe woonontwikkeling. Het moet een aanvulling worden op het bestaande woningaanbod in Sint-Truiden met een grote diversiteit zoals o.a. woningen voor 55-plussers, aangepaste woningen voor bejaarden, co-housing of kangoeroewoningen en sociaal bereikbare woningen voor starters en jonge gezinnen met kinderen," aldus Vossius.

Intussen ging het van kwaad naar erger, het park werd overwoekerd en het kasteel werd gestript. Niets bleef onaangeroerd en van de grandeur van de mess officieren bleef niets overeind. Het werd een ontmoetingsplaats van junkies en drugverslaafden. In 2016 werd een eerste keer brandgesticht in het kasteel. Volgens Bart Lammens, toenmalig directeur van Agost, kon men er niet tegen opgetreden omdat het nog steeds een militair domein was. Hij betreurde dat de ultieme onteigeningsprocedure al ruim 4 jaar aansleepte. “Enkel de ruwbouw staat er nog en de verloedering van domein is een doorn in het oog van de bewoners uit Bevingen. Langs de kant van de woonwijk Rochendaal is de omheining vernield en schaft doorgaan aan allerlei vandalen, illegalen en drugsverslaafden,” wist Lammens. Het roemloze einde van het eens zo statig kasteel, dat ooit door de Duitse bezetter als uitvalsbasis gebruikt werd en later als mess officiëren van de luchtmachtbasis van Brustem fungeerde werd op woensdag 13 september 2017 door brandstichting totaal verwoest. Er steeg een enorme rookpluim op uit het kasteel Rochedaal in Bevingen gelegen midden het militair domein. Helaas ging het deze keer grondig fout en werd het hele kasteel verwoest. Het sierlijke houtwerk, de statige trap en de oude eiken dakgebinten was een gretige prooi voor de vlammen. Van de grandeur van toen blijven vandaag enkel nog wat zwartgeblakerde muren over.